Phải giảm giá sách giáo khoa phù hợp đối với thu nhập của người dân

Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 25, chiều 14/8, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cho ý kiến về tiến hành giám sát chuyên đề ‘’Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông’’.

Tại phiên họp, các đại biểu đánh giá cao hoạt động tổ chức của Đoàn giám sát công phu, bài bản, khao học, cầu thị. Đoàn đã đi 8 địa phương, tham vấn nhiều hình thức, nhiều chuyên gia, nhà khoa học và các thầy cô, nắm bắt dư luận xã hội, từ khảo sát qua Ban Tuyên giáo Trung ương, qua báo chí, từ đó điều chỉnh nội dung báo cáo, đồng thời huy động sự tham gia của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội.

Toàn cảnh phiên họp

Cần có lộ trình cụ thể, phù hợp với đặc thù của từng vùng, miền, đối tượng học sinh 

Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh đánh giá cao Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 đã căn cứ vào Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội với mọi tiêu chí cụ thể, hiện đại, tiệm cận với xu thế chung của thế giới là “lấy người học làm trung tâm”, và nội dung sách giáo khoa đóng vai trò là học liệu (tức không phải là nguồn kiến thức duy nhất) để tổ chức hoạt động dạy học theo nội dung, yêu cầu cần đạt của Chương trình. Mỗi môn học có nhiều sách giáo khoa và nhiều sách giáo khoa là giải pháp quan trọng để thay đổi mục tiêu dạy học từ truyền thụ kiến thức sang dạy học, phát triển năng lực. 

Mặt khác, Thường trực Ủy ban Xã hội đánh giá cao nỗ lực của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ liên quan, đặc biệt là các thầy cô, các nhà quản lý để thực hiện mục tiêu, giải pháp của Chương trình và đạt được kết quả tích cực: đỡ tính hình thức trong dạy và học, hướng tới mục tiêu phát triển năng lực; đã đa dạng sách giáo khoa, có nhiều tài liệu tốt để tham khảo, học tập; cơ bản thầy cô, nhà giáo nỗ lực tự học để đáp ứng yêu cầu của chương trình mới; thông qua đợt giám sát, dự thảo Nghị quyết toàn diện và khắc phục được các bất cập trong quá trình thực hiện Chương trình theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cũng chỉ rõ Chương trình vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Thứ nhất là do chương trình áp dụng chung cho mọi vùng miền, nông thôn, thành thị và với mọi đối tượng học sinh, do vậy phát sinh sự chênh lệch trong quá trình thực hiện. Thứ hai, trong báo cáo nêu rõ là nhiều văn bản chưa kịp thời. Thứ ba, mục tiêu thì cao và xa hơn so với nguồn lực thực hiện, kinh phí tự thực hiện (như về vấn đề kinh phí, vấn đề con người, vấn đề trang thiết bị..)

Từ những hạn chế đó, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội kiến nghị vẫn kiên định thực hiện mục tiêu trên và vừa làm vừa điều chỉnh. Đồng thời cần có lộ trình cụ thể, phù hợp với đặc thù của từng vùng, miền, đối tượng học sinh và đặc biệt là đối tượng học sinh đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Bên cạnh đó, đồng tình với kiến nghị của Đoàn giám sát là Nhà nước quan tâm đầu tư kinh phí và xây dựng Luật Nhà giáo để tạo điều kiện cho giáo viên và nhà quản lý yên tâm cống hiến, đẩy mạnh xã hội hóa trong mọi khâu để có thêm nguồn lực và sự đồng thuận của xã hội. Ngoài ra, cần làm tốt công tác tuyên truyền, công tác truyền thông về kết quả đã có và giải pháp sắp tới cho đội ngũ giáo viên, học sinh.

Tham gia phát biểu, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm bày tỏ quan tâm về việc thực hiện chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số. 

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cho rằng, việc ban hành chương trình sách giáo khoa dân tộc thiểu số còn chậm trễ trong cả hai khâu: ban hành chương trình môn học và biên soạn sách giáo khoa. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc đề nghị cần đánh giá bổ sung thêm hạn chế trong việc biên soạn sách giáo khoa song ngữ tiếng Việt và tiếng một số dân tộc ít người đối với một số môn học ở cấp tiểu học và việc biên soạn tài liệu hướng dẫn dạy học theo chương trình mới, để vùng miền núi, hải đảo, điều kiện khó khăn. 

Mặt khác, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc đề nghị phân tích, đánh giá bổ sung chế độ, chính sách đối với giáo viên giảng dạy tiếng dân tộc hiện còn nhiều vấn đề bất cập như thiếu hụt nguồn nhân lực, chậm sửa đổi, ban hành chính sách ưu tiên cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện xã hội đặc biệt khó khăn, làm ảnh hưởng đến học sinh dân tộc thiểu số là đối tượng thụ hưởng chính sách. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo quan tâm chỉ đạo sát sao việc sửa đổi Nghị định còn bất cập, tiếp tục kéo dài chính sách đối với địa phương không còn thuộc diện đặc biệt khó khăn. 

Phải có cơ chế kiểm soát chặt chẽ từ khâu biên soạn, in ấn phát hành 

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến phát biểu

Từ góc độ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến đề nghị Quốc hội, Chính phủ, Bộ Giáo dục - Đào tạo cần quan tâm đến 3 vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau. 

Cụ thể, việc có hay không một bộ sách giáo khoa mà do Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn? Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến nêu rõ, Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội nêu rõ: Khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa trên cơ sở chương trình giáo dục phổ thông để chủ động triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới. Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức việc biên soạn một bộ sách giáo khoa. Bộ sách giáo khoa này được thẩm định, phê duyệt công bằng với các sách giáo khoa do tổ chức, cá nhân biên soạn khác. Như vậy khuyến nghị của Đoàn giám sát đưa ra là trên cơ sở Nghị quyết số 88/2014/QH13. Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến cho rằng thời gian tới các cơ quan cần tiếp tục bàn thảo thấu đáo, nhuần nhuyễn. 

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh, nhất thiết phải có cơ chế kiểm soát chặt chẽ từ khâu biên soạn, in ấn phát hành và phải giảm giá sách giáo khoa phù hợp đối với thu nhập của người dân hiện nay. 

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến cũng cho rằng, phải làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động truyền thông để tạo sự thống nhất cao trong nội bộ ngành giáo dục, đào tạo và tạo sự đồng thuận cao trong xã hội, thực hiện tốt hơn nữa phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng. Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến nêu rõ, việc lớn thế này mà không nhận được sự đồng tình, ủng hộ cao của người dân thì khó khăn là lẽ đương nhiên.

Mặt khác, về chính sách cần phải có chính sách để thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông. Đặc biệt là chính sách đối với vùng dân tộc thiểu số và miền núi, những nơi còn khó khăn, đề nghị cần phải quán triệt sâu sắc hơn nữa nguyên lý cơ bản về chính sách dân tộc, quán triệt sâu sắc ý kiến chỉ đạo rất cụ thể của đồng chí Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trong cuộc chất vấn đồng chí Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh. Đó là chính sách dân tộc tiếp cận cả 2 yếu tố, yếu tố địa bàn và yếu tố dân tộc. Chính sách dân tộc là không có bàn vì Hiến pháp đã quy định chính sách dân tộc do Quốc hội quyết định, Quốc hội quyết định thế nào thì nên như thế. Bởi chính sách dân tộc phức tạp, nhiều tác động, có cả yếu tố chính trị, xã hội, kinh tế, yếu tố vùng, miền, có cả yếu tố ổn định và phát triển. Do đó, Hiến pháp đã giao một quyền rất lớn để Quốc hội quyết định.

Thay mặt cho Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại diện Nhân dân, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến gửi lời cảm ơn công lao rất to lớn của các thế hệ thầy, cô giáo của đất nước chúng ta đã dày công dạy dỗ, chăm sóc, đào tạo một thế hệ tương lai cho đất nước, ngay kể cả bây giờ và mai sau nữa. Nhưng trong thực tiễn, có những điều cần phải điều chỉnh thì vẫn cần phải có sự điều chỉnh cho phù hợp, cho hợp lý để phát triển tốt hơn./.