Phương Tây dự đoán cái kết buồn cho Vành đai-Con đường

Tờ báo DW của Đức mới đây đã dẫn lời các chuyên gia cho rằng, việc Úc thông qua một đạo luật cho phép chính phủ liên bang hủy bỏ những hiệp định mà các tiểu bang đã ký với nước ngoài có thể khiến các dự án cơ sở hạ tầng mà các tiểu bang đã ký với Trung Quốc trong sáng kiến Vành đai-Con đường (BRI), còn gọi là Con đường Tơ lụa mới, bị hủy bỏ.

Tàu hỏa Trung Quốc tại ga cuối Duisburg, Đức.

Cụ thể, ông Heribert Dieter, Viện các Vấn đề quốc tế và An ninh của Đức, nghĩ rằng việc hủy bỏ các thỏa thuận là một “sự mất mặt rất khó chịu đựng” với Trung Quốc. Ông nói rằng quan hệ của Úc với Bắc Kinh “đã xấu đi trong hai ba năm qua và đang ngày càng tệ hơn”.

Ông Dieter nói với DW rằng quyết định của chính phủ Úc có thể dẫn đến việc các nước khác hoãn lại rút khỏi BRI. Sáng kiến này mới đây đã mất động lực, một phần do đại dịch COVID-19 đã khiến nhiều quốc gia đối tác của Trung Quốc đối mặt với thảm họa kinh tế - chủ yếu là các nước nghèo ở châu Á và châu Phi.

Ông lưu ý rằng có một sự gia tăng thấy rõ trong ý muốn của các nước Ấn Độ-Thái Bình Dương xây dựng liên minh chống lại Trung Quốc, chẳng hạn sự hợp tác quân sự mới giữa Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ.

Cả Liên hiệp châu Âu (EU) cũng đang cho thấy những dấu hiệu đổi ý đối với tham vọng của Trung Quốc. Các chính phủ câu Âu từng tỏ ra thân thiện với Trung Quốc, như Ý, đang ngày càng ủng hộ một sự quay trở lại với mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa châu Âu và Mỹ.

Mikko Huotari, Giám đốc tổ chức nghiên cứu về Trung Quốc ở Berlin nhận định, chính quyền của Thủ tướng Merkel là rào cản lớn nhất cho việc tách rời mối quan hệ giữa Châu Âu và Trung Quốc. Quan điểm của Berlin có thể thay đổi một khi bà Merkel từ bỏ sự nghiệp chính trị.

Hiệp định đầu tư toàn diện EU-Trung Quốc (CAI) đang bị hoãn lại trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và EU liên quan đến những cáo buộc nhân quyền ở Tân Cương, Trung Quốc. Điều này có thể sẽ là rào cản khiến khả năng hợp tác giữa Trung Quốc và các nước châu Âu bị chậm lại, khiến tầm ảnh hưởng của Trung Quốc phần nào bị giảm sút.

Dẫu vậy, thực tế là Trung Quốc đã có những lựa chọn đối tác rất phù hợp mà một quốc gia sẽ không vì một nước khác từ chối BRI như Úc mà sẵn sàng từ bỏ các lời mời thầu của Trung Quốc.

Các dự án cơ sở hạ tầng của Trung Quốc trải khắp thế giới.

Ông Jonathan Hillman thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết thời điểm hiện nay “rõ ràng là một cơ hội để châu Âu hợp tác chặt chẽ hơn với Mỹ dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden và giảm tầm ảnh hưởng ở Bắc Kinh".

Tuy nhiên, trên thực tế là người ta không biết làm thế nào để ngăn các quốc gia khác dừng dự án với Trung Quốc hoặc đừng tham gia vào nó. Và nếu không phải Trung Quốc thì sẽ là dự án của ai?

“Nếu một quốc gia có lợi ích để thực hiện dự án lại được nhận một nguồn tài chính dồi dào từ Trung Quốc thì làm thế nào mà phương Tây có thể thuyết phục họ từ chối các dự án của Trung Quốc? Điều đó dường như là không thể" - ông Hillman nói và viện dẫn về các thủ tục cho vay phức tạp của các thể chế phương Tây khác biệt hoàn toàn so với của Trung Quốc.

"Thật khó có thể có một sáng kiến ​​cơ sở hạ tầng toàn cầu duy nhất thay thế cho BRI" - chuyên gia nhận định.

Hải Lâm